بلوغ با سیگنالهای هورمونی از مغز به تخمدانها و بیضهها تحریک میشود. تخمدانها (در دخترها) و بیضهها (در پسرها) باتولید انواع و اقسام هورمونهایی که رشد، عملکرد و تغییر را در قسمتهای مختلف بدن مثل اندام تناسلی، سینهها، پوست، عضلات، استخوانها، مو و مغز، تحریک میکند، به این سیگنالهای هورمونی از مغز واکنش میدهند.
در نیمه اول بلوغ، رشد بسیار تند صورت میگیرد و وقتی بلوغ به اتمام رسید، رشد قطع میشود. قبل از بلوغ دخترها و پسرها فقط در داشتن اندامجنسی متفاوت با هم فرق میکنند. در طول بلوغ تفاوتهای مختلف دیگری بین این دو جنسیت پدیدار میشود مثل اندازه و سایز بدن، شکل بدن، تغییر ترکیب و عملکرد در بسیاری سیستمها و ساختارهای بدن. به این تفاوتهای آشکار، ویژگیهای ثانویه جنسی اطلاق میشود.
عوامل مختلفی میتواند در زمان شروع بلوغ در کودکان تاثیرگذار باشد، حتی استرس. در یک تحقیق مشخص شد که استرس، مثل استرسهایی که با جدایی والدین برای کودک ایجاد میشود، بلوغ را به تعجیل میاندازد.
در یک تحقیق که توسط آکادمی پزشکی کودکان در امریکا انجام گرفت، مشخص شد که امروزه پسرهای امریکایی بین شش ماه تا دو سال زودتر از چند دهه قبل به بلوغ میرسند. دکترها پیشتر اعلام کرده بودند که سن بلوغ دخترها هم جلوتر افتاده است. ولی چه تفاوتی بین بلوغ دخترها و پسرها وجود دارد؟
– بلوغ در دخترها یک تا دو سال زودتر از پسرها آغاز میشود.
– به طور کلی دخترها دوران بلوغ خود را زودتر از پسرها تمام میکنند.
– دخترها معمولاً حدود ۴ سال بعد از نمایان شدن تغییرات فیزیکی بلوغ، به قد و بلوغ تولیدمثلی میرسند.
– پسرها تا شش سال بعد از اولین نمودهای بلوغ به رشد ادامه میدهند.
– بلوغ دخترها معمولاً بین ۹ تا ۱۴ سالگی اتفاق میافتد.
– بلوغ پسرها معمولاً بین ۱۰ تا ۱۷ سالگی به طول میانجامد. متخصصین میگویند احتمالاً بخاطر طولانیتر بودن دوران بلوغ در پسرها است که آنها بلندقدتر از دخترها هستند.
– تستوسترون و آندروژن دو استیروئید جنسی مردانه هستند. تستوسترون همه تغییرات مردانه مثل کلفتتر شدن صدا، موهای صورت و رشد عضلات را باعث میشود. استرادیول هم در رشد مردانه تاثیرگذار اتس ولی بیشتر در رشد خانمها موثر است.
استروژن و استرادیول دو هورمون اصلی هستند که رشد را در خانمها تحریک میکنند. استرادیول رشد رحم و سینهها را تحریک میکند. سطح استرادیول در دخترها زودتر از پسرها بالا میرود و در خانمها به سطح بالاتری میرسد.تستوسترون هم در رشد خانمها موثر است ولی به درجاتی بسیار کمتر نسبت به آقایان.
فیروزه سخندانی
روانشناس شخصیت و مشاور ازدواج
پژوهشگر و درمانگر مسائل جنسی