یکی از مواردی که در اتاق مشاوره به کرات میشنوم این هست که گوشی همسرم رو چک کردم و دیدم....
و یا گوشی همسرم رو هر شب چک میکنم ولی تا حالا چیزی ندیدم...
در زندگی مشترک دو تا مفهوم مهم هست:
۱. Privacy
۲.secrecy
۱.پرایویسی به معنی فضای خصوصی هست، و هرکسی نیاز به این فضای خصوصی دارد، زوجین هم از این قاعده، استثنا نمیشوند و باید هر کدام حریم شخصی و یا همان فضای خصوصی را داشته باشند.
فضای شخصی برای این هست که فرد در یک محدوده، آزادی تصمیمگیری داشته باشد. و همه ما به این آزادی احتیاج داریم.
لزومی ندارد که همسر در جریان مسائلی که به عنوان حریم شخصی انتخاب کردهایم قرار بگیرد. اگر دوست داشته باشیم خودمان آن مسائل را برایش میگوییم.
در مورد اینکه چه چیزی حریم شخصی هست زوجین باید با هم صحبت کنند و به توافق برسند.
۲.سکرسی یا پنهانکاری چیزی است که به هیچ عنوان نباید بین زوجین وجود داشته باشد. یعنی نباید بین زوجین مسئلهای وجود داشته باشد که یک نفر تلاش برای پنهان کردن آن دارد.
زوجینی که حریم شخصی را در حداقل دارند، پنهانکاری را زیاد خواهند داشت.
چند مثال برای پرایویسی:
مثال ۱:
فرض کنید همسر شما دفترچهای دارد که تفکرات و مسائل و دغدغههایش را در آن مینویسد و دوست ندارد شما آن را بخوانید.
ولی اگر خودش دوست داشته باشد ممکن است به شما اجازه بدهد که آن را بخوانید.
مثال۲:
همسر شما یک مکالمه تلفنی با یک نفر دارد، و به هر دلیلی نمیخواهد شما بدانید، ولی اگر خودش دوست داشته باشد برای شما میگوید.
چند مثال برای سکرسی:
مثال ۱:
واضح ترین مثال در این زمینه خیانت هست.
مثال۲:
مثلا شما و همسرتان به توافق رسیدید که پولی را پسانداز کنید برای ارتقا دادن سطح زندگی، ولی همسرتان بدون اطلاع شما، پول را به یکی از دوستانش قرض میدهد و شما شرایط ارتقا سطح زندگیتان را از دست میدهید.
🔹بازی دزد و پلیس:
اریک برن نظریهپرداز تحلیل رفتار متقابل، رفتار ما آدمها در مقابل یکدیگر را به بازی تشبیه کرده است.
بازیها به دو بخش سالم و ناسالم تقسیم میشوند. بعضی از بازیها، بازیهایی هستند که نتایج اثربخش و مثبتی به همراه دارند و ماهیت آنها درست مانند بازیهای دوران کودکی ما است که حس همبستگی و تعلق را میان ما و همسرمان بهوجود میآورد. برخی دیگر بازیهایی ناسالم هستند که از سیستم روانی یا باوری ناسالم نشات میگیرند و موجب تفرقه و جدایی میشوند. در بازیهای روانی سالم هر دو نفر برنده هستند، ولی در بازیهای ناسالم، هر دو نفر بازنده هستند.
یکی از این بازیهای روانی ناسالم بین زوجین، بازی دزد و پلیس هست. یک نفر چیزی را پنهان میکند و یک نفر شروع به گشتن و پیدا کردن میکند.
اگر چیزی پیدا کنیم و احساس برنده بودن داشته باشیم، باز هم بازندهایم چون رابطه خراب میشود. اگر هم چیزی پیدا نکردیم باز هم بازندهایم.
در بین بسیاری از زوجین این بازی ناسالم رواج دارد و میتوان گفت متاسفانه بازیهای روانی ناسالم هیچوقت تمام نمیشوند؛ و هر دو نفر بازنده این بازی هستند.
زمانی که یک نفر، پنهانی گوشی همسر را جستجو میکند نقش پلیس را به عهده گرفته و همسر خود را به عنوان دزدی میبیند که دارد چیزی را پنهان میکند.
🔺برخی از احساساتی که باعث بازی روانی ناسالم ما با دیگران میشوند حس ترس، استرس، انتقامجویی، حسادت، خودبرتربینی، خشم، شرم و انزجار هستند. همچنین، عزت نفس و اعتماد به نفس تخریب شده و ناسالم نیز مسبب بازیهای روانی ناسالم ما با دیگران هستند. در برخی موارد نیز اختلالات شخصیتی باعث بازیهای روانی ناسالم با دیگران میشود.
🔺احساس نا امنی و کنترلگری:
افرادی که احساس نا امنی بیشتری دارند، طبیعی هست که احساس کنترلگری بیشتری داشته باشند.
احساس عدم امنیت در رابطه ناشی از ترس ماست. ترس از اینکه آنقدر خوب نباشیم که همسرمان انتظار دارد. افکاری که احساسات ما را زیر سؤال میبرد و ترس همیشگی از قضاوت شدن و مقایسه شدن.
احساس ناامنی باعث میشود ما بیشازحد به فاکتورهای خارجی نظیر تحسین، تشویق و تایید وابسته باشیم. اما حتی پس از رسیدن به این اهداف نیز فقط مدت کوتاهی احساس خوب را حس میکنیم. خیلی زود دوباره به فکر فرومیرویم؛ نگران میشویم و اعتمادبهنفسمان را از دست میدهیم.
تحقیقات نشان داده است که افرادی که احساس نا امنی دارند، افکار خود تخریبی و خودانتقادی دارند و دائم خودشان را با یک دیگریِ بهتری مقایسه میکنند.
معمولترین صداهای درونی منفی که این افراد دائما با آنها مواجه میشوند از این قرار هست:
⁃ تو احمقی.
⁃ تو زشتی.
⁃ تو مثل بقیه نیستی.
⁃ تو یه بازندهای.
⁃ تو هیچوقت یه کار را درست انجام نمیدی.
⁃ هیچکس تو رو هیچوقت دوست نخواهد داشت.
⁃ تو چاقی.
⁃ تو یه شکست خوردهای.
⁃ هیچکس با تو دوست نمیشود.
⁃ هیچوقت نمیتونی سیگار کشیدن رو ترک کنی.
⁃ هیچوقت در زندگیت هیچ چیزی بدست نمیاری.
⁃ واسه چی اصلا تلاش کنم؟
هرچقدر به اهدافمون نزدیکتر میشویم، متاسفانه این صدا بلندتر میشه.
-هرلحظه ممکنه خراب کنی.
-همه متوجه میشوند که چه فرد شکست خوردهای هستی.
-قبل از اینکه دیر بشه بیخیال شو.
معمولا، قبل از اینکه متوجه بشویم به این افکار واکنش نشون میدهیم. شاید در مهمونیها خجالتی بشویم. از روابط خارج بشویم. این حملات رو سر نزدیکانمون، دوستانمون، همسرمون یا فرزندانمون خالی کنیم.
گوش کردن به این صداهای انتقادی میتونه آسیب جدی به روابط شخصی ما بزنه. میتونه ما رو نسبت به شریکمون بصورت منفی نیازمند کنه یا زمانیکه همه چی داره خوب پیش میره باعث شه ما پا پس بکشیم. میتونه باعث شه بطور تورمی احساس حسادت یا مالکیت کنیم یا باعث احساس طرد شدن یا بیارزش بودن کنیم. صداهای انتقادی معمولی که ما نسبت به خودمون دربارهی روابطمون داریم از این قراره:
⁃ هیچوقت کسی رو پیدا نمیکنی که تو رو درک کنه.
⁃ زیاد بهش وابسته نشو.
⁃ اون واقعا بهت اهمیت نمیده.
⁃ واست زیادی خوبه.
⁃ باید براش جالب بمونی.
⁃ تنها باشی بهتره.
⁃ وقتی بفهمه کی هستی، بیخیالت میشه.
⁃ تو باید شرایط رو کنترل کنی.
⁃ اگه ناراحت بشه تقصیر توئه.
⁃ اونقدرا آسیب پذیر نباش یا قطعا ضربه میخوری.
🔺روشهای زیادی برای از بین بردن احساس نا امنی وجود دارد، قدم اول آگاه شدن به این احساس هست و بعد از آن آگاه شدن به خودگویی های منفی که داریم.
🌼فیروزه سخندانی
روانشناس شخصیت و مشاور ازدواج
پژوهشگر و درمانگر مسائل جنسی